ĐẠI PHƯƠNG QUẢNG PHẬT

HOA NGHIÊM KINH

 

Phẩm Nhập Pháp Giới

Thứ ba mươi chín

 

Hán Dịch: Ðại Sư Thật-Xoa-Nan-Ðà

Việt Dịch: Hòa thượng THÍCH TRÍ TỊNH

32.- DẠ THẦN PHỔ ÐỨC TỊNH QUANG

 

Này thiện nam tử ! Ta chỉ được môn giải thoát

"BỒ TÁT TỊCH TỊNH THIỀN ĐỊNH LẠC PHỔ DU BỘ" này.

 

Lúc đó Thiện Tài biết rõ Dạ Thần Bà San Bà Diễn Ðể khi mới phát tâm Vô thượng Bồ đề, phát sanh Bồ Tát tạng, thệ phát Bồ Tát nguyện, thanh tịnh Bồ Tát độ, nhập Bồ Tát địa, tu Bồ Tát hạnh, hành xuất ly đạo, quang minh nhứt thiết trí, tâm cứu khắp chúng sanh, nổi mây đại bi khắp nơi, thường có thể xuất sanh hạnh nguyện Phổ Hiền tận thuở vị lai nơi tất cả Phật độ.

Thiện Tài đi lần đến chỗ DẠ THẦN PHỔ ÐỨC TỊNH QUANG, đảnh lễ nơi chân, hữu nhiễu vô số vòng, chắp tay cung kính thưa rằng :

Bạch đức Thánh ! Tôi đã pháp tâm Vô thượng Bồ đề mà chưa biết Bồ Tát thế nào tu Bồ Tát địa, thế nào xuất sanh Bồ Tát địa, thế nào thành tựu Bồ Tát địa ?

Dạ Thần nói !

Lành thay ! Lành thay ! Thiện nam tử đã có thể phát tâm Vô thượng Bồ đề. Nay lại hỏi tu hành xuất sanh và thành tựu Bồ Tát địa.

Này thiện nam tử ! Bồ Tát thành tựu mười pháp thời có thể viên mãn Bồ Tát hạnh :

Một là được thanh tịnh tam muội thường thấy chư Phật.

Hai là được thanh tịnh nhãn thường xem tướng hảo trang nghiêm của chư Phật.

Ba là biết tất cả Như Lai vô lượng vô biên công đức đại hải.

Bốn là biết vô lượng Phật pháp quang minh hải khắp pháp giới.

Năm là biết tất cả Như Lai, mỗi mỗi lỗ lông phóng đại quang minh hải đồng số chúng sanh lợi ích tất cả chúng sanh.

Sáu là thấy tất cả Như Lai, mỗi lỗ lông phóng ra quanh minh diệm hải đủ tất cả bửu sắc.

Bảy là trong mỗi niệm xuất hiện tất cả Phật biến hóa hải đầy khắp pháp giới, rốt ráo tất cả cảnh giới chư Phật điều phục chúng sanh.

Tám là được Phật âm thanh đồng tất cả chúng sanh ngôn âm hải, chuyển pháp luân tam thế Phật.

Chín là biết tất cả Phật vô biên danh hiệu hải.

Mười là biết tất cả chư Phật bất tư nghì tự tại lực điều phục chúng sanh.

Này thiện nam tử ! Bồ Tát thành tựu mười pháp này thời có thể viên mãn công hạnh Bồ Tát.

Này thiện nam tử ! Ta được Bồ Tát giải thoát tên là "Tịch tịnh thiền định lạc phổ du bộ" thấy khắp tất cả chư Phật tam thế, cũng thấy chư Phật : quốc độ thanh tịnh đạo tràng, chúng hội thần thông, danh hiệu, thuyết pháp, thọ mạng, ngôn âm, thân tướng nhiều loại chẳng đồng, thảy đều thấy rõ mà không chấp lấy.

Tại sao vậy ?

Vì biết đức Như Lai chẳng phải đi vì đã diệt hẳn thời gian không gian.

Vì biết đức Như Lai chẳng phải đến, vì thể tánh vô sanh.

Ðức Như Lai chẳng phải sanh, vì pháp thân bình đẳng.

Ðức Như Lai chẳng phải diệt, vì không có tướng sanh.

Ðức Như Lai chẳng phải thiệt, vì an trụ pháp như huyễn.

Ðức Như Lai chẳng phải vọng, vì lợi ích chúng sanh.

Ðức Như Lai chẳng phải dời đổi, vì vượt khỏi sanh tử.

Ðức Như Lai chẳng phải hư hoại, vì tánh thường chẳng biến đổi.

Ðức Như Lai một tướng, vì đều rời ngôn ngữ.

Ðức Như Lai vô tướng, vì tánh tướng vốn không.

Này Thiện nam tử ! Lúc ta biết rõ tất cả Như Lai như vậy, nơi môn giải thoát "Bồ Tát tịch tịnh thiền định lạc phổ du bộ" tỏ thấu rõ ràng thành tựu tăng trưởng, tư duy quán sát, kiên cố trang nghiêm, chẳng khởi tất cả vọng tưởng phân biệt, đại bi cứu hộ tất cả chúng sanh.

Nhứt tâm chẳng động, tu tập Sơ thiền, dứt tất cả ý nghiệp, nhiếp tất cả chúng sanh, trí lực dũng mãnh, hỷ tâm vui vẽ.

Tu đệ Nhị thiền, tư duy tất cả chúng sanh tự tánh, nhàm lìa sanh tử.

Tu đệ Tam thiền, đều có thể dứt diệt những khổ nhiệt não của tất cả chúng sanh.

Tu đệ Tứ thiền, tăng trưởng viên mãn nguyện nhứt thiết trí, xuất sanh tất cả những biển tam muội.

Nhập những Bồ Tát giải thoát môn, du hí tất cả thần thông, thành tựu tất cả biến hóa, dùng trí thanh tịnh vào khắp pháp giới.

Này thiện nam tử ! Lúc ta tu môn giải thoát này dùng các thứ phương tiện để thành tựu chúng sanh.

Như là đối với người tại gia phóng dật, làm cho họ có cảm tưởng bất tịnh đáng nhàm lìa, mỏi nhọc, bức bách, ràng buộc, họa hại, vô thường, khổ, vô ngã, rỗng không, vô sanh, chẳng tự tại, gìa bịnh chết. Ðể cho họ ở nơi cảnh ngũ dục tự chẳng mến chấp và cũng khuyên người khác chẳng đắm nơi dục lạc, chỉ an trụ nơi pháp lạc, ra khỏi nhà hữu vi mà vào nhà vô vi.

Nếu có chúng sanh ở nơi chỗ không nhàn, thời ta vì họ mà ngăn dứt những âm thanh xấu ác. Lúc đêm vắng tịch tịnh ta vì họ mà thuyết pháp. Ban cho họ duyên tu hành thuận tiện, mở cửa xuất gia, chỉ đường chơn chánh. Vì họ mà làm ánh sáng trừ ám chướng, diệt kinh sợ, khen hạnh xuất gia, ca ngợi Phật, Pháp và Tăng cùng thiện tri thức đủ những công đức, cũng khen hạnh gần gũi thiện tri thức.

Lại này thiện nam tử ! Lúc ta tu môn giải thoát, làm cho các chúng sanh chẳng khởi lòng tham phi pháp, chẳng khởi tà kiến, chẳng phạm tội ác, nếu đã làm ác thời khiến thôi dứt. Nếu chưa sanh pháp lành, chưa tu hạnh Ba la mật, chưa cầu Nhứt thiết trí, chưa khởi đại từ bi, chưa tạo nghiệp Nhơn Thiên thời đều làm cho phát sanh, nếu đã sanh rồi thời làm cho thêm lớn.

Ta ban cho họ nhơn duyên thuận đạo như vậy, nhẫn đến khiến họ thành Nhứt thiết chủng trí.

Này thiện nam tử ! Ta chỉ được môn giải thoát "BỒ TÁT TỊCH TỊNH THIỀN ĐỊNH LẠC PHỔ DU BỘ" này.

Như chư đại Bồ Tát đầy đủ hạnh nguyện Phổ Hiền, liễu đạt tất cả vô biên pháp giới thường có thể tăng trưởng tất cả thiện căn, chiếu thấy trí lực của tất cả Như Lai, an trụ nơi cảnh giới của tất cả Như Lai, hằng ở sanh tử tâm không chướng ngại, mau đầy đủ được nguyện nhứt thiết trí, đến tất cả thế giới, đều có thể xem thấy tất cả chư Phật, có thể khắp thính thọ tất cả Phật pháp, có thể phá tất cả si ám của chúng sanh, có thể ở trong đêm đài sanh tử mà xuất sanh tất cả trí huệ quang minh.

Ta thế nào biết được nói được những công đức hạnh đó.

Này thiện nam tử ! Cách đây không xa, nơi bên phía hữu đạo tràng Bồ đề, có một Dạ Thần tên là Hỉ Mục Quán Sát Chúng Sanh.

Ngươi đến đó hỏi : Bồ Tát thế nào học Bồ Tát hạnh, tu Bồ Tát đạo ?

Phổ Ðức Tịnh Quang Dạ Thần, muốn tuyên lại nghĩa giải thoát này, vì Thiện Tài đồng tử mà nói kệ rằng :

 

Nếu có lòng tin hiểu

Thấy hết tam thế Phật

Người này mắt thanh tịnh

Vào được biển chư Phật

Người xem thân chư Phật

Tướng thanh tịnh trang nghiêm

Một niệm sức thần thông

Ðều sung mãn pháp giới.

Lô Xá Na Như Lai

Ðạo tràng thành Chánh Giác

Trong tất cả pháp giới

Chuyển pháp luân thanh tịnh

Như Lai biết pháp tánh

Tịch diệt không có hai

Tướng thanh tịnh nghiêm thân

Hiện khắp các thế gian.

Thân Phật bất tư nghì

Pháp giới đều sung mãn

Hiện khắp tất cả cõi

Tất cả đều thấy rõ

Thân Phật thường quang minh

Những màu sắc thanh tịnh

Số Phật sát vi trần

Niệm niệm khắp pháp giới.

Như Lai một lỗ lông

Phóng bất tư nghì quang

Chiếu khắp các quần sanh

Cho họ diệt phiền não.

Như Lai một lỗ lông

Xuất sanh vô tận hóa

Ðầy khắp cả pháp giới

Diệt trừ khổ chúng sanh.

Phật diễn một diệu âm

Tùy loại đều tự hiểu

Khắp mưa pháp quảng đại

Khiến phát tâm Bồ đề.

Phật xưa tu các hạnh

Ðã từng nhiếp thọ ta

Nên được thấy Như Lai

Hiện khắp tất cả cõi.

Chư Phật xuất thế gian

Lượng bằng số chúng sanh

Tất cả cảnh giải thoát

Chẳng phải ta biết được.

Tất cả đại Bồ Tát

Vào một lỗ lông Phật

Diệu giải thoát như vậy

Chẳng phải ta biết được.

Gần đây có Dạ Thần

Tên Hỉ Mục Quán Sát

Ngươi đến đó hỏi

Học tu Bồ Tát hạnh.

 

Thiện Tài đảnh lể chân Dạ Thần Phổ Ðức Tịnh Quang, hữu nhiễu vô số vòng ân cần chiêm ngưỡng từ tạ mà đi.

Diễn Giảng

PHẨM NHẬP PHÁP GIỚI

Tịnh Liên Nghiêm Xuân Hồng

13 tháng 05 1990

32.- DẠ THẦN PHỔ ÐỨC TỊNH QUANG

 

Này thiện nam tử ! Ta chỉ được môn giải thoát

"BỒ TÁT TỊCH TỊNH THIỀN ĐỊNH LẠC PHỔ DU BỘ" này.

KINH: Này thiện nam tử, trong bồ đề đạo tràng đây có một chủ dạ thần tên là Phổ Đức Tịnh Quang. Ta vốn từ thần đó phát tâm vô thượng bồ dề, thường dùng diệu pháp khai ngộ cho ta…

…Thiện Tài đến chỗ dạ thần Phổ Đức Tịnh Quang, đảnh lễ nơi chân, hữu nhiễu vô số vòng, chắp tay cung kính thưa rằng, Bạch đức thánh, tôi đã phát tâm vô thượng bồ đề mà chưa biết bồ tát thế nào tu bồ tát địa, thế nào xuất sanh bồ tát địa, thế nào thành tựu bồ tát địa.

GIẢNG: Ở đây Thiện Tài không dùng chữ “hạnh” nữa mà ngài dùng chữ “địa,” tức là tâm địa. Vậy thì cái hạnh khác với cái địa ra sao? Là khi một hành giả viên dung những hạnh đó thì bắt đầu đi vào địa. Nên từ đây trở đi, Thiện Tài bắt đầu đi vào thập địa, tức là mười bậc tu chứng của bồ tát trước khi vào đẳng giác và diệu giác.

KINH: Lành thay, lành thay thiện nam tử, đã có thể phát tâm vô thượng bồ đề. Nay lại hỏi tu hành xuất sanh và thành tựu bồ tát địa. Này thiện nam tử, bồ tát thành tựu mười pháp thời có thể viên mãn bồ tát hạnh. Một là được thanh tịnh thường thấy chư Phật, hai là được thanh tinh nhãn thường xem tướng hảo trang nghiêm của chư Phật, ba là biết tất cả Như Lai vô lượng vô biên công đức đại hải, bốn là biết vô lượng phật pháp quang minh hải khắp pháp giới, năm là biết tất cả Như Lai, mỗi mỗi lỗ lông phóng dại quang minh hải đồng số chúng sanh lợi ích tất cả chúng sanh, sáu là thấy tất cả Như Lai mỗi mỗi lỗ lông phóng ra quang minh diệm hải đủ tất cả bửu sắc, bảy là trong mỗi niệm xuất hiện tất cả Phật biến hóa hải đầy khắp pháp giới, rốt ráo tất cả cảnh giới chư Phật điều phục chúng sanh, tám là được Phật âm thanh đồng tất cả chúng sanh ngôn âm hải, chuyển pháp luân tam thế Phật, chín là biết tất cả Phật vô biên, danh hiệu hải, mười là biết tất cả Phật bất tư nghi tự tại lực điều phục chúng sanh…

GIẢNG: Đại khái vẫn là quang minh biến hóa tràn đầy thế gian, vì đạo Phật cũng quanh đi quẩn lại là như vậy, nhưng càng lên cao càng bất tư nghì, càng vi diệu biến hóa.

KINH: Này thiện nam tử, ta được bồ tát giải thoát tên là “tịch tịnh thiền định lạc phổ du bộ'” thấy khắp tất cả chư Phật tam thế…

GIẢNG: Môn giải thoát “tịch tinh thiền định lạc phổ du bộ” lạc là vui mừng, phổ là khắp tất cả, du là đi, bộ là bộ, cũng giống như “nhất thiết xứ tam muội” nhưng mỗi chỗ có sự cao thấp khác nhau, nên danh tự nó cũng có khác biệt. Ngài vào thiền định đó, ngài hóa thân đi khắp các nơi, trong khi đi hóa thân để độ sanh, thì trong tâm ngài sinh hỷ lạc.

KINH: Thấy tất cả chư Phật tam thế…

GIẢNG: Ở chữ “tam thế” tôi đã nói mấy lần rồi là nói về thời gian ba đời, quá khứ, hiện tại, và vị lai. Chúng ta thường nghĩ rằng thời gian trôi qua vun vút, nhưng trong đạo Phật nói hành giả tu đến một mức độ nào đó có thể nhìn thấy ba đời bình đẳng, tam thế hiện tiền ngay trước mắt, và tam thế đi theo đường vòng trôn ốc. Chứng cớ trong kinh Hoa Nghiêm, ngài Phổ Hiền đọc một bài kệ về thời gian thật hay, cuối phẩm thứ 37:

Vị lai trong quá khứ,
Hiện tại trong vị lai,
Tam thế lẫn thấy nhau
Biên tế bất khả đắc…

Mới đọc bài kệ này thì ai cũng ngẩn ra, nhưng suy nghĩ lâu thấy thật là đúng. Người tu hành cao sẽ thấy rõ như nhìn bàn tay mình. Cũng như, tôi vẫn thường lấy ví dụ rằng, chúng ta ngồi trong một nhà tù lớn là cái thân này, đôi mắt là một kẽ hở nhìn ra pháp giới, bỗng dưng có một cái hoa đi qua kẽ hở ấy, khi nó đi qua rồi vì vướng cái tường nên ta không còn trông thấy nó nữa, lúc đó ta cho rằng nó đã vào quá khứ rồi. Nhưng nếu một vị có thiên nhãn nhìn, họ vẫn thấy cái hoa ấy, thì như vậy cái hoa đối với họ vẫn là hiện tại, sự hiện hữu của nó như trôi lâu hơn. Ngoài ra, cái hoa đó theo ý thức phân biệt của chúng sanh cứ tương rằng nó trôi theo giòng thời gian, và giòng thời gian trôi theo một đường thẳng rồi mất hút. Nhưng chính thật không phải, vì theo chiều thời gian chảy, được tạo bằng chính tâm thức của chúng sanh, và chiều chảy của tâm thức chúng sanh chạy theo chiều nghiệp lực, mà chiều nghiệp lực thì cũng như mọi vật phải chạy theo đường vòng trôn ốc. Trở về thí dụ của cái hoa, theo mắt thịt chúng ta, thì ta thấy nó đi vào quá khứ, trên phương diện sắc ấm nó sẽ rã thành bụi tan vào thức luân, rồi trở thành một chủng tử trong tàng thức, chủng tử ấy, đến một giai đoạn nào đó sẽ hiện hành nở ra thành một cái hoa khác. Vì vậy khi “vị lai trong quả khứ” là nghĩa thế, do đó mới có nhân quả nghiệp báo. Nếu quá khứ đi thẳng tuột, thì không thể có nhân quả nghiệp báo được. Đạo Phật xây dựng trên nhân quả, nghiệp báo, nên quá khứ phải trở lại, trở lại dưới một hình thức khác, hoặc tốt hơn, hoặc xâu hơn, hoặc rất lộng lẫy, hoặc rất đen tối. Krishnamurti cũng nói rằng “thời gian là sản phẩm của tâm tưởng.” Đó là sơ lược như vậy, muốn hiểu kỹ, cần phải có sự suy tư của chính mình. Vì thật ra, người giảng chỉ có thể nói trên một mặt phiến diện, dùng một thứ ngôn từ hữu hạn để nói về một vấn đề liễu nghĩa, nên không thể nói được hết, phải thêm vào sự suy tư của người nghe thì may ra mới hiểu được đôi phần.

Trong đạo Phật khẳng định rõ rằng, người tu đến một mức độ nào sẽ nhìn thấy tam thế bình đẳng, ba đời như trước mắt, nhìn thấy tất cả Chư Phật quá khứ, hiện tại, vị lai.

KINH: … cũng thấy Chư Phật: quốc độ thanh tịnh, đạo tràng, chúng hội, thần thông, danh hiệu, thuyết pháp, thọ mạng ngôn âm, thân tướng nhiều loại chẳng đồng, thảy đều thấy rõ mà không chấp lấy. Tại sao vậy? Vì biết Như Lai chẳng phải đi, vì đã diệt hẳn thời gian, không gian. Vì biết đức Như Lai chẳng thể đến vì thể tánh vô sanh. Đức Như Lai chẳng phải sanh, vì pháp thân bình đẳng. Đức Như Lai chẳng phải diệt vì không có tướng sanh. Đức Như Lai chẳng phải thiệt, vì an trụ pháp như huyễn. Đức Như Lai chẳng phải vọng vì lợi ích chúng sanh. Đức Như Lai chẳng phải rời đổi vì vượt khỏi sanh tử. Đức Như Lai chẳng phải hư hoại vì tánh thường chẳng biến đổi. Đức Như Lai một tướng vì đều rời ngôn ngữ. Đức Như Lai vô tướng vì tánh tướng vốn không…

GIẢNG: Ở đoạn kinh này có thể tóm lược rằng, đức Như Lai không phải đến, không phải đi vì là tâm biến hiện. Trong đoạn kinh này, cũng giống như trong bài kệ của ngài Long Thọ về bát bất.

Chẳng phải sanh, chẳng phải diệt.
Chẳng phải đoạn, chẳng phải thường
Chẳng phải khứ, chẳng phải lai,
Chẳng phải đồng, chẳng phải dị…

Trong tất cả lịch trình đi của Thiện Tài, dần dần ngài phải đi đến chỗ giáo lý bình đẳng vô nhị và giáo lý như huyễn

KINH: Phổ Đức Tịnh Quang Dạ Thần muốn tuyên lại nghĩa giải thoát này, vì Thiện Tài đồng tử mà nói kệ rằng:

Nếu có lòng tin hiểu,
Thấy hết tam thế Phật,
Người này mắt thanh tịnh,
Vào được biển Chư Phật.

…

Thân Phật bất tư nghi,
Pháp giới đều sung mãn,
Hiện khắp tất cả cõi,
Tất cả đều thấy rõ…

…

Như Lai một lỗ lông
Phóng bất tư nghi quang,
Chiếu khắp các quần sanh
Cho họ diệt phiền não
Như Lai một lỗ lông,
Xuất sanh vô tận hóa
Đầy khắp cả pháp giới
Diệt trừ khổ chúng sanh

…

Gần đây có Dạ Thần,
Tên Hỷ Mục Quán Sát
Ngươi nên đến đó hỏi
Học tu bồ tát hạnh…

GIẢNG: Sau khi ngài Phổ Đức Tịnh Quang nói kệ xong, liền giới thiệu cho Thiện Tài đến một vị Dạ Thần khác, cũng ở Bồ Đề Đạo Tràng là Hỷ Mục Dạ Thần. Đó là một vị dạ thần có thân rất lớn, bao trùm khắp hư không, mà luôn dùng đôi mắt hoan hỷ để nhìn chúng sanh.